Örnek aldığımız İspanya'nın konut balonu sonunda patladı

MAHMUT SANCAK

Ekonomi yönetiminin örnek gösterdiği İspanya'da konut balonu patladı. Geri dönmeyen mortgage kredi miktarı 1.7 trilyon doları buldu, iflaslar kapıda En büyük mortgage bankası Martinsa Fadesa battı ve kriz ülke ekonomisine sıçradı. Büyüme yüzde 8'den 5'e indi işsizlik yüzde 9'a fırladı ..

Avrupa'nın en hızlı büyüyen konut sektörüne sahip İspanya'da güzel günler geride kaldı. Türkiye'nin özellikle gayrimenkul sektöründe kendisine örnek aldığı İspanya'da konut sektöründe patlak veren kriz ülke ekonomisini tehdit etmeye başladı. Bir zamanlar yaşanan başarı hikâyesini yerinde incelemek için Maliye Bakanı Kemal Unakıtan'ın incelemelerde bulunduğu İspanya'da yeni ev satışları geçen yıla kıyasla yüzde 28 oranında düştü. Son 10 yıldan beri ilk defa yeni ev fiyatlarında düşüşler yaşanmaya başlandı. Bu düşüşün gelecek yıla kadar yüzde 20 seviyelerine çıkması bekleniyor.

EKONOMİ ZOR DURUMDA

Son 10 yılda konut fiyatlarının yüzde 500 arttığı ülkede hızla yükselen enflasyon ve işsizlik oranı tüketimin de bıçak gibi kesilmesine neden oldu. Daha bir yıl öncesine kadar yüzde 2 seviyelerinde bulunan enflasyon yüzde 5'in üzerine çıktı. Büyüme oranı ise yüzde 8'lik rekor seviyesinden yüzde 5'e kadar geriledi. Düşüşün gelecek aylarda da sürmesi bekleniyor. Uzmanlar İspanyol ekonomisinin çok zorlu bir sürece girdiğine dikkat çekiyor.

İŞSİZLİK YÜZDE 9'A ÇIKTI

Ülke ekonomisinin motoru durumunda bulunan inşaat sektörünün durmasıyla birlikte buna bağlı birçok iş kolunda işten çıkarmalar başladı. Ülkede işsizlik oranı yüzde 9'la ekon o m i k sıkıntıların y a ş a n d ı ğ ı 1990'lı yıllarda bulunduğu seviyeye yükseldi. İşsizlerin üçte birlik bölümünün inşaat sektöründen geldiği belirtiliyor. OECD'ye göre işsizlik oranı yıl sonuna kadar yüzde 10'u geride bırakacak.

BANKA İFLASLARI KAPIDA

Ancak ülkede asıl sorun mortgage sektöründe yaşanıyor. Ödeme güçlükleri nedeniyle geri dönmeyen mortgage kredilerinin miktarı 1.7 trilyon doları geride bıraktı. Uzmanlar bu rakamın yıl sonuna kadar 2 trilyon dolar seviyesine çıkabileceği uyarısında bulunuyor. Ülkenin en büyük bankalarından Caja Madrid'den yapılan açıklamada bir çok bankanın bilançolarının hızla artan borç yükünü karşılamakta güçlük çekeceği belirtilerek yıl sonuna doğru banka iflaslarının yaşanabileceği uyarısı yapıldı.

Yeni ev satışları 1 yılda yüzde 28 geriledi

* Tamamlanmış evler yüzde 8 değer yitirdi.

* Yeni ev satışları yüzde 28 oranında düştü.

* Konut sektöründe işten çıkarmalar başladı.

* İşsizlik oranı yüzde 9'a ulaştı.

* En büyük mortgage bankası iflas etti.

* Yeni banka iflasları kapıda.

* Enflasyon yüzde 5'in üzerine çıktı.

* Büyüme oranı yüzde 8'den yüzde 5'e geriledi.

* Turizm ve otomotiv de krizden etkilendi.

* Tüketici borçları 1.4 trilyon dolara ulaştı.

* Bunun yüzde 60'ı mortgage kredisi.

* Tüketim bıçak gibi kesildi.

Tüketicilerin borcu 1.4 trilyon dolar

İSPANYA'DA konut krizi nedeniyle iflas eden ilk banka Martinsa Fadesa oldu. İspanya'nın en büyük mortgage şirketi olan Martinsa Fadesa, 8 milyar dolara yükselen toplam borcunu çeviremedi. Bu arada İspanyolların borçluluk oranı da tehlikeli şekilde yükselmeye devam ediyor. Halen 1.4 trilyon dolar seviyesinde bulunan toplam borcun yaklaşık yüzde 60'lık bölümünü mortgage kredilerinin oluşturduğu belirtiliyor. Tüketicilerin toplam borç miktarı aynı zamanda ülkenin 1.4 trilyon dolar seviyesinde bulunan Gayri Safi Milli Hasılası'nın tamamına denk geliyor.